در حال حاضر بیش از پنجاه کشور جهان استفاده از ماسک را در برخی از اماکن عمومی اجباری کرده‌اند.بسیاری از شهروندان کشورهایی هم که مقررات سختگیرانه‌ای درباره الزام به استفاده از ماسک ندارند به منظور حفاظت از خود و دیگران در برابر ابتلای به ویروس کرونا به استفاده از ماسک روی آورده اند.
در تعدادی از کشورها به خصوص کشورهای شرق آسیا پیش از شیوع کرونا هم زدن ماسک برای مقابله با آلودگی هوا یا جلوگیری از انتشار بیماری هنگام ابتلای به سرماخوردگی و آنفلوانزا یک هنجار اجتماعی محسوب می شد و رواج داشت.اما بعضی از شهروندان کشورهایی که به تازگی زدن ماسک در آنها رایج شده به قرار گرفتن چیزی روی صورتشان عادت نداشته و با آن مشکل دارند.اینکه “ماسک باعث دشواری در تنفس می شود” و اینکه ” داشتن ماسک و صدای خفه از پشت آن محاوره را دشوار می کند” از جمله شکایت هایی است که در مورد زدن ماسک عنوان می شود.
موسسات خیریه حمایت از افراد ناشنوا هشدار داده اند که اگر زدن ماسک گسترش و استمرار داشته باشد، پوشاندن چهره و دهان موجب می شود افراد ناشنوا یا کم-شنوا در درک صحبت و برقراری ارتباط با دیگران با مشکل مواجه شوند.در عین حال، حتی پیش از این هم چندین میلیون زن در نقاط مختلف جهان همه روزه با صورت های پوشیده پشت روبنده و نقاب و برقع در جامعه رفت و آمد می کرده اند بی آنکه ظاهرا با مساله ای مواجه شوند.
البته زدن ماسک ضد کرونا با پوشاندن صورت پشت برقع و نقاب تفاوت اساسی دارد چون اولی برای مقاصد پزشکی است و دومی جنبه فرهنگی یا دینی دارد.انگیزه و معنای کاربرد این دو نوع پوشش صورت برای استفاده کننده هم متفاوت است.اما در هر دو مورد، بخشی از چهره از دید سایرین مخفی می شود.آیا زدن ماسک واقعا به همان اندازه ای که تصور می کنیم ارتباط با دیگران را دشوار می کند؟
ربکا بروئر، روانشناس که تحقیقاتی را در زمینه نقش بیان چهره ای، یا حالات صورت، در انتقال عواطف انسانی در دانشگاه رویال هالووی لندن انجام داده معتقد است که “در مجموع، بشر در ارتباط با دیگران مجموعه حالات و بیان چهره افراد را پردازش می کند و بر بخش های خاص چهره تمرکز ندارد.”خانم بروئر می افزاید: “وقتی نتوانیم تمامی صورت را ببینیم، طبیعتا پردازش کلی ما از عواطف طرف مقابل مختل می شود.”او می گوید که این کاستی حتی در فرهنگ هایی که در آنها پوشیدن نقاب و روبنده بخشی از هنجار اجتماعی است مصداق دارد.
دلیل اینکه بشر برای درک عواطف دیگران هنگام ارتباط با آنها به پردازش کلی و کامل حالات چهره مبادرت می کند این است که حتی در اینگونه فرهنگ ها هم بعضی از اشخاص، مثل مردان و کودکان، صورتشان را پشت نقاب پنهان نمی کنند. زنان روبنده پوش هم در تمام موارد صورتشان را پنهان نمی کنند بلکه در خانه یا در محل هایی که مرد غریبه نباشد آن را بر می دارند. بنابراین، این زنان هم همچنان به بیان چهره ای عادت دارند و به آن متکی هستند.از زمان تکامل به عنوان یک موجود اجتماعی، انسان به نحوی باورنکردنی به خواندن بیان چهره ای در دیگران خو کرده است. این قابلیت احتمالا یکی از امتیازاتی است که در جریان تکامل انسان نصیب او شده است.
آموختن نحوه “خواندن عواطف” از روی حالات چهره می تواند به ارتباط متقابل اجتماعی بشر کمک کند، سوء برداشت ها را کاهش دهد و موجب شود که گروه های بشری به شکلی موثر و هم‌ساز عمل کنند و همگان از فواید آن برخوردار شوند.در ارزیابی و خواندن حالات چهره، چشم و دهان بیش از سایر بخش های صورت اهمیت دارد و بیشترین اطلاعات را به طرف مقابل می دهد زیرا این دو عضو بیش از سایر اجزاء صورت “بیانگر” هستند.ما به طور ناخودآگاه حرکات دهان و چشم را ارزیابی می کنیم تا بفهمیم که یک شخص در صدد انتقال چه معنایی است.
با اینهمه، هر یک از اجزاء چهره هم به تنهایی می تواند بخشی از عواطف را به خوبی منتقل کند. به عنوان مثال، دهان در نشان دادن احساس خوشحالی بسیار کارآمد است.به این ترتیب، وقتی که مایل هستیم احساس خرسندی و دوستی را به دیگران منتقل کنیم، پوشاندن این بخش از صورت مشکل ساز خواهد بود.
اما الیکس مارتینز، استاد کرسی مهندسی الکترونیک و کامپیوتر در دانشگاه ایالتی اوهایو، آمریکا، هشدار می دهد که اتکای به حالات صورت، چه تمامی صورت و چه بخشی از آن، ممکن است گمراه کننده باشد.پرفسور مارتینز در زمینه شناخت بیان چهره ای مطالعه می کند تا این مهارت انسانی را برای دستگاه های کامپیوتری بازسازی کند و به آنها بیاموزد.او می گوید: “لزومی ندارد که فقط وقتی که خوشحال هستیم لبخند بزنیم و البته همیشه هم وقتی خوشحال هستیم لزوما لبخند نمی زنیم.”
در واقعا مطالعه نوزده نوع مختلف لبخند نشان داده است که تنها شش نوع آن با احساس خوشحالی و رضامندی ارتباط دارد. سایر لبخندها در موارد دیگری به کار می رود از جمله وقتی که می ترسیم، شرمسار می شویم یا درد داریم.الیکس مارتینز می گوید که برای درست بیان چهره ای لازم است که حالت و حرکت بدن و محتوای آن را هم در نظر بگیریم.
به گفته پرفسور مارتینز تا زمانی که بشر به “کلیدهای” دیگری دسترسی دارد، کمابیش می تواند نسبت به درک نیت دیگران اطمینان داشته باشد. او می افزاید: “اینکه بخشی از صورت توسط ماسک بهداشتی پوشانده شده یا تمامی صورت قابل مشاهده نباشد نباید مانع از درک عواطفی شود که شما در نظر دارید به طور غیرکلامی بیان کنید.”
سمر الزایر، روانشناس بالینی مستقر در هلند، این نتیجه را از مطالعات خود هنگام زندگی در عربستان سعودی به دست آورد.اگرچه خانم الزایر در عربستان صورت خود را نمی پوشاند اما بسیاری از خویشاوندان و همکارانش چنین می کردند.او می گوید که در ارتباط با چنین زنانی، درک مقصود آنان “خیلی سخت نیست اما متفاوت است.”او می افزاید: “باید بیشتر به حالات غیرکلامی آنها توجه کرد، باید ارتباط چشمی را حفظ کرد تا فهمید آنها چه احساسی دارند و متوجه عواطف آنها شد. من هنگام صبت کردن با این افراد به لحن و آهنگ صدا و حرکات دستشان توجه بیشتری می کردم.”
با ادامه شیوع ویروس کرونا به نظر نمی رسد که ماسک به این زودی ها از دور خارج شود.با توجه به این واقعیت، شاید لازم باشد یاد بگیریم که چطور ماسک را به نحوی مناسب به کار ببریم.سمر الزایر برای کسانی که در این مورد با مشکل مواجه هستند توصیه مفیدی دارد.او می گوید: “هنگام برقراری ارتباط، در مقایسه با شرایط عادی از لغات بیشتری استفاده کنید و برای اینکه مطمئن شوید که نظر و عواطف طرف مقابل را به خوبی درک کرده اید، بیشتر سئوال کند.”خانم الزایر می افزاید: “همچنین یاد بگیرید که حواس دیگر و زبان بدنی خود را بیشتر به کار ببرید.”
به نقل از بی بی سی فارسی
برای دستیابی به لینک خبر اینجا را کلیک کنید
