«خانه پدری را در سال‌های ۵۲، ۵۳، ۵۴ در اهواز، دیده بودم: دختری را کشته بودند و به کارون انداخته بودند در جایی که خونابه‌های کشتارگاه اهواز ریخته می‌شود و محل تجمع کوسه‌هاست. دختر در زندان بود و روزی که قرار بود از زندان آزاد شود، گریه می‌کرد و در برابر آزادشدن مقاومت می‌کرد و می‌گفت پدر برادران و عموهایم می‌خواهند مرا بکشند. پدر، برادران، عموها، پسرعموها … جلوی زندان در انتظار او بودند… رئیس زندان با آنها گفتگو می‌کند و آنها می‌گویند که نمی‌خواهیم او را بکشیم. دختر آزاد شد، او را به گونی کردند و به کارون انداختند. این [قتل] سر و صدای زیادی کرد. آن روزها آن فیلم را در ذهنم ساختم. آن سال‌ها از زندان تا کارون را رفتم و سناریویی را در ذهنم شکل دادم. سناریو به تدریج عوض شد و تبدیل شد به خانه پدری. ولی آبشخورش یک فکر بود و حتی جلوتر از آن فکر بود. یعنی من منتظر موضوعی که در اهواز رخ داده بود نبودم که به خودم بیایم و به آن فکر کنم و درگیرش شوم. قبل از آن فکر، رفتارهای ناموسی را می‌دیدم که اذیتم می‌کرد، تعصبات را …» این بخشی از مصاحبه‌ی کیانوش عیاری است درباره ایده داستان فیلم “خانه پدری”.
عیاری فیلم “خانه پدری” را در سال ۸۹ ساخت. پس از سه سال توقیف در جشنواره ۳۲ فجر به نمایش درآمد و تحسین بسیاری منتقدان را برانگیخت. در چهارم دی ماه ۹۳ بالاخره اکران شد اما در همان روز اکران از پرده پایین کشیده شد. فیلم عیاری نزدیک به یک دهه توقیف بود تا چند وقت پیش که خبرآمد فیلم رفع توقیف شده و از ابتدای آبان به اکران عمومی گذاشته می‌شود..روز دوشنبه ۶ آبان باردیگر توقیف و پوستر آن از سردر سینمایی که در آن روی اکران بود، به زیر کشیده شد.در خبرهای مربوط به توقیف دوباره فیلم آمده بود که نمایش “خانه پدری” به دستور مستقیم دادستان متوقف شده است. روزنامه جام جم می‌نویسد، دستور توقیف، تقریبا یک ساعت بعد از رسانه‌ای شدن توقیف فیلم، به دبیرخانه سازمان سینمایی تحویل داده شده است.
فیلم جنجال برانگیز عیاری از همان روز نخست اکران آبان ماهش با واکنش‌های زیادی روبرو شد؛ واکنش‌هایی که زمینه را برای توقیف دوباره این فیلم مهیا کردند. گروهی از مخالفان، “خشونت” به تصویر کشیده شده در داستان را دلیل اصلی مخالفت با “خانه پدری” عنوان کردند و گروهی مشکل را نه سکانس‌های خشن، که “اهانت به خانواده و مذهب ایرانی” نامیدند که “جنایت فرهنگی را، کمترین صفت” برای توصیف آن دانستند. “یک اثر سخیف ، سطحی، عوامانه و ضد ملی و ضد دینی” با “تأثیرات مخرب روانی روی بیننده”، دیگر توصیف‌هایی بود که در نقد “خانه پدری” در برنامه “هفت” عنوان شد. انتقادها از توقیف «خانه پدری» به دلیل خشونت، زمانی شدت گرفت که دقیقا در همان شب توقف اکران فیلم، در سریالی که از شبکه سراسری تلویزیون پخش می‌شد، بدون هیچ هشداری صحنه اقدام به خودکشی و بعد دخترکشی نمایش داده شد. این اتفاق که البته در چند سال گذشته سریال‌های تلویزیون امر رایجی بوده، این پرسش را از سوی کارشناسان به وجود آورد که آیا برخورد دوگانه در این مورد، روند طبیعی دارد ؟
کارگردانان و منتقدان زیادی زبان به تحسین تصمیم رئیس سازمان سینمایی برای رفع توقیف فیلم گشودند و برخی فیلم را بهترین کار عیاری و “اصل سینمای ایران” نامیدند. پوران درخشنده و اسعدیان نمونه‌ای از کارگردانانی هستند که خانه پدری را “روشنگر و تأثیرگذار” و “فیلمی کم‌نظیر” دانسته‌اند.کیانوش عیاری در فیلمش از نشانه‌های ملی و مذهبی مانند فرش و شمشیر تعزیه استفاده کرده است. فیلم عیاری حکایت جنایت‌های نهان در پستوی “خانه پدری” است، حکایت سنتهای و تعصبات دیرین و آنچه در طول تاریخ بر سر زن ایرانی رفته است. شمشیر خون آلوده‌ای که عیاری از پیکر زن مرده بیرون می‌کشد با نقش و نگار زیبا و دلفریب فرش ایرانی نمی‌خواند. زیرزمینی که در آن جنازه‌ای خاک شده، با حیاط دنج و نقلی و رنگ‌های شاد خانه پدری همخوانی ندارد، پدر مؤمن و تعزیه‌خوان جان دخترش را نمی‌گیرد و اینگونه سنگدل و بی‌رحم، دختر را در زیر زمین چال نمی‌کند؛ عیاری تیشه برمی‌دارد و دیوارهای خانه‌‌ی زیبایی را که قرن‌هاست در پستویش جنایت‌ها پنهان شده‌اند، ویران می‌کند
روزنامه ایران می‌نویسد: «اگر منطق مخالفان این فیلم را به خوبی واکاوی کنیم، در پشت آن دفاع از ساختاری مردسالار است.» حکم راندن بر زن و بر جان و تن او، داستان تازه‌ای نیست. قتل‌های ناموسی تنها جلوه‌ای از این حس مالکیت بر زن ایرانی است.شهیندخت مولاوردی با اشاره به قتل‌های ناموسی، در واکنش به فیلم “خانه پدری” می‌گوید: «اجازه بدهیم هنر و سینما در خدمت دنیای بدون خشونت باشد.» بازپرس دادسرای عمومی تهران پیش‌تر در مصاحبه‌ای در مورد قتل‌های ناموسی و درباره راهکارهای پیشگیری از قتل‌هایی که او “قتل‌های خانوادگی” نامیدشان، به “رشد آگاهی” اشاره کرده و گفته بود: «هر چه آگاهی و سطح درک مردم بالاتر برود، افراد کمتر اقدام به این عمل خواهند کرد و اختلافات خود را به مجاری قانونی موکول خواهند کرد.» از نظر قاضی مدیرروستا: «رسانه‌های گروهی، رادیو و تلویزیون باید در این زمینه برنامه‌هایی داشته باشند و آگاهی را باید بالا ببرند»این درست همان کاری است که سیمای جمهوری اسلامی ایران به اعتقاد بسیاری از کارشناسان فرهنگ و رسانه از پس آن برنیامده یا نمی‌خواهد بربیاید. شاید سینما می‌توانست امیدی باشد برای نورتاباندن به “پستوها”، به ظلمی که بر زن رفته و هنوز می‌رود و پنهان و انکارش می‌کنند و حتی مرد نیز، که وارث تحجر و تعصب است، قربانی آن است.توقیف فیلم “خانه پدری” بیش از پیش به سنت “پنهان کردن واقعیت” نور افکند. هرچند فیلم کیانوش عیاری فعلا بر پرده سینما نیست اما برای دیدن “خشونت موجود”، حتما نباید منتظر اکران دوباره فیلم بود.
حجت الاسلام احمد مازنی که با حضور کیانوش عیاری کارگردان فیلم خانه پدری به تماشای این فیلم نشست، با ابراز ناخرسندی از توقیف این فیلم گفت: درخواست من از جریانهای سیاسی در طیف‌های مختلف این است که از سوگیری سیاسی در مواجهه با آثار فرهنگی پرهیز کنند و با اهل فرهنگ و هنر با زبان فرهنگ گفت‌وگو کنند.وی افزود: درخواست من از قوه قضاییه و دادستان محترم این است که با حضور عوامل فیلم بار دیگر این فیلم را مشاهده کنند چرا که با توجه به اظهارات کارگردان و مدیران وزارت ارشاد همه نکات اصلاحی اعمال شده است.این عضو کمیسیون فرهنگی مجلس همچنین تاکید کرد: توقیف این فیلم به روند اصلاحات قضایی لطمه می‌زند و انتظار این است که با رفع توقیف فیلم خانه پدری مانع از لطمات بیشتر شوند.
خردادماه امسال جوانی ۳۹ ساله جان دختری ۱۶ ساله و زنی ۲۷ ساله را گرفت. قاتل عموی هر دو بود. علت قتل: مسائل ناموسی. در سیستان و بلوچستان هفته پیش، پسر خانواده سه خواهر و نامادری خود را به قتل رساند و….
برگرفته از: ایسنا و دویچله وله فارسی
