صحبت شهر و آلودگی که پیش می آید، بیش از هر چیز آلودگی هوا و یا عدم پاکیزگی فضای عمومی شهری به ذهن می رسد. در کلان شهرهایی چون تهران آلودگی صوتی هم مطرح است. اما آلودگی های شهری تنها موارد گفته شده نیستند. نور پردازی های شهری از دیگر موارد ی است که به صورت نا محسوس در زوال طبیعت و به خطر افتادن کوسیستم موجود تاثیر زیادی دارد. آلودگی نوری یکی از انواع آلودگی‌هاست که با وجود روشنی‌اش خیلی به چشم نمی‌آید و ستاره‌ها تنها گمشدگان این روشنایی نیستند؛ استفاده غیراستاندارد و نادرست انسان از نورهای مصنوعی به اشکال مختلف حیات بر روی زمین را تهدید می‌کند، با این همه، روشنایی شهر، لامپ‌های رنگی و نورپردازی‌های رنگارنگ بخشی از جذابیت شهر محسوب می‌شوند، استفاده اصولی و در نظر گرفتن برخی تمهیدات می‌تواند نورهای مصنوعی را کنترل کند و نویدبخش رهایی شهرها از آلودگی نوری باشد؛ در واقع آلودگی نوری با استفاده افراطی از نورهای مصنوعی ریتم طبیعی شب و روز را دچار اختلال می‌کند .
دیدن درختانی با برگ های سبز در فصل پاییز و یا تماشای درختانی که در فصل سرد همچنان برگ‌هایشان را حفظ کرده‌اند در نگاه نخست جالب به نظر می‌رسد اما خارج شدن از روند طبیعی و فراموش کردن فصل‌ها حیات گیاهان شهر را تهدید می‌کند. استفاده مداوم ما از نورهای مصنوعی با برهم زدن سیکل زندگی گیاهان، حیات آن‌ها را به مخاطره انداخته است. آلودگی ناشی از نورهای مصنوعی ممکن است در توانایی جهت‌یابی شب‌پره‌ها و سایر حشرات نیز اختلال ایجاد کند و درنتیجه به گل‌های شب‌شکوفا هم که برای گرده افشانی متکی به شب‌پره‌ها هستند آسیب برساند. به همین ترتیب آلودگی نوری با کاهش جمعیت حشرات و ایجاد اختلال در فعالیت‌های آن‌ها از جمله گرده‌افشانی می‌تواند در درازمدت به کاهش جمعیت برخی گونه‌های گیاهی و در نتیجه ایجاد بی‌نظمی و مشکل در اکوسیستم‌های طبیعی منجر شود. به طور کلی تغییر در سطح نور می‌تواند در فعالیت‌های مختلف حیوانات شب فعال از جمله رفتارهای تولید مثلی، تغذیه و توانایی جهت‌یابی آن‌ها تاثیرات منفی داشته باشد. پرندگان مهاجر و شب‌فعال ممکن است در اثر نور سازه‌های مرتفع در تشخیص جهت دچار اشتباه شوند، سالانه میلیون‌ها پرنده در اثر برخورد با سازه‌های مرتفع جانشان را از دست می‌دهند؛ بیش از ۸۰ درصد پرندگان با افزایش آلودگی نوری، تهران را ترک کرده‌اند و پرندگان مهاجر به ویژه گنجشک‌های مهاجر دیگر وارد تهران نمی‌شوند. در رده بندی آسمان، سه رده تاریک، حاشیه وفاجعه وجود داردآسمان شهر تهران، آسمان فاجعه است و در بدترین شرایط آلودگی نوری قرار دارد.
نور مصنوعی، تخم‌گذاری لاک‌پشت‌های دریایی را با اختلال مواجه کرده و بچه لاک‌پشت‌های تازه سر از تخم درآورده را از رفتن به دریا منصرف می‌کند. لاک‌پشت‌های کوچک جذب انواع نورهای مصنوعی موجود در سواحل می‌شوند و گاه جانشان را در این راه از دست می‌دهند. نورهای مصنوعی و آلودگی نوری علاوه بر جان موجودات دیگر، سلامت انسان‌ها را هم به دلیل ایجاد اختلال در ساعت بیولوژیک بدن به خطر انداخته‌اند.
آسمان شب بخشی از طبیعتِ فراموش شده‌ی شهرهاست، ما تماشای راه شیری را با تماشای اتوبان‌های پیچ در پیچِ روشن تاخت زدیم و بام بی‌ستاره‌ی شهر، نمایش غم‌انگیز این معامله‌ی تلخ است. کاش این بار وقتی از بام تهران، شهر را تماشا می‌کنیم، همان موقع که قند توی دلمان آب می‌شود برای برج‌های بلندمرتبه‌اش، برای شباهت شهرمان به شهرهای مدرن، برای دشتِ روشنِ گسترده مقابل دیدگان‌مان، از پرنده‌هایی که در همین لحظه اسیر نورافشانی‌های بی‌مورد و غیر اصولی شهرمان شده‌اند و پرنده‌هایی که شهرمان را برای همیشه بدرود گفته‌اند یاد کنیم. یاد کنیم از ستاره‌هایی که روشنایی شهر توی جیب خودش آن‌ها را پنهان کرده است، سر بلند کنیم به سوی آسمان و جای ستاره‌ها را توی دل آسمان شهرمان خالی کنیم.
برگرفته از: ino.org.ir
